Laten we maar onmiddellijk met de deur in huis vallen: heb nooit de illusie dat aankopen van antiek of kunst een “goede” belegging is! In tijden van slechte rentekoersen kiezen echter meer mensen voor beleggen in de antiek- of kunstsector.
Een rapport verschenen in maart 2015 van de hand van Dr. Clare McAndrew (gespecialiseerd in de economie van de kunstmarkt) naar aanleiding van TEFAF Maastricht (The EUROPEAN Fine Art Foundation) levert volgende conclusies:
- De wereldwijde kunst- en antiekmarkt is terug op het uitzonderlijk hoge niveau van de jaren voor de recessie. Dit is met name te danken aan verkopen in de Verenigde Staten en stijgende prijzen voor naoorlogse en hedendaagse kunst.
- De totale verkopen in de internationale kunst- en antiekmarkt in 2014 kwamen uit op meer dan €51 miljard, een toename van 7% vergeleken met het jaar ervoor. Dit ligt opnieuw hoger dan de vorige recordomzet van €48 miljard die werd bereikt in 2007, net voordat de wereldwijde economische crisis de markt deed inkrimpen tot maar liefst €28,3 miljard in 2009.
- De belangrijkste drijvende krachten achter de aanhoudende groei van de kunst- en antiekmarkt in 2014 waren een toename van de verkoopwaarde in de Verenigde Staten tot een totaalmarktaandeel van 46%, die nu weer duidelijk de toppositie in de mondiale markt innemen, en een omzetgroei van 19% in het segment voor naoorlogse en hedendaagse kunst.
TEFAF Maastricht is ‘s werelds toonaangevende evenement in zijn soort en vermaard om de kwaliteit van het aanbod, expertise en elegantie. Maar dat zegt uiteraard nog niets over het rendement van het beleggen zelf!
De waarde van antiek
De waarde van een antiek stuk of kunstobject (schilderij, sculptuur, …) is onderhevig aan heel veel subjectieve factoren. En wat de waarde ervan in de toekomst betreft, is helemaal niet te voorspellen.
Kennis vergaren is een nodige voorwaarde om de dingen te kunnen onderscheiden, maar is niet voldoende. Ervaring opdoen is nog belangrijker. Dat kan via contacten met experts, bezoeken aan musea, ogen de kost geven op beurzen, brocantemarkten, veilingen of in antiekzaken.
En dan begint misschien de lust om iets te kopen. Is het uit pure interesse, of is het met de bedoeling geld uit te geven aan iets dat mogelijks een meerwaarde kan opleveren? Een belegging in antiek is meestal iets tussenin.
De tweespalt tussen gevoel en rede kan verlammend werken. Koop ik of koop ik niet?
Lees meer: Investeren in kunst: hoe begin je eraan?
En altijd de weerkerende vraag: wat is een antiek stuk of een kunstwerk waard? Je kunt natuurlijk duizenden prijscatalogi of gespecialiseerde websites raadplegen en proberen een inschatting te maken al dan niet met hulp van deskundige raadgevers. Maar het geeft je nauwelijks een antwoord op die vraag m.b.t. het object of werk waar je voor staat.
Eigenlijk is het antwoord simpel: de waarde van een stuk antiek of kunstwerk is wat de “zot ervoor wilt betalen”!
Stel je koopt iets bij een antiquair voor € 2.000. Stel dat hij het voorwerp heeft aangekocht op een veiling voor € 1.250. Dat is maar een kleine winstmarge. Normaliter kun je ervan uitgaan dat de verkoopprijs het dubbele is van de aankoopsom. Het veilinghuis moet bij hamerprijs ca. 25% bij rekenen voor de fiscus. De leverancier van het antiek voorwerp krijgt ca. € 850 na afhouding van de veilingkosten ten bedrage van ca 15%. Maw. de prijstoename tussen het bedrag voor de bieder en de koper is dermate hoog, dat het quasi onmogelijk is hierbij nog een winst te realiseren bij weder verkoop!
Antiek kopen
In plaats van zelf die moeizame weg te wandelen, kun je ook beroep doen op vermogensbeheerders die van kunst- en antiekbeleggingen hun vak hebben gemaakt. Maar dat is weggelegd voor wie over veel geld beschikt.
Uiteraard kun je ook nog een antiquair in vertrouwen nemen. Het beroep van antiquair of kunsthandelaar is evenwel niet beschermd. Iedereen kan die titel voeren. Je kunt wel nagaan of die persoon aangesloten is bij een beroepsvereniging. Zo is er de Koninklijke Gilde van Vlaamse Antiquairs. De leden zijn verplicht om de statuten na te leven.
Maar er is nog een andere optie: beleggingsfondsen. Sommige banken beheren fondsen die beleggen in kunt en antiek. Voor een relatief klein bedrag kan je mee profiteren van de mogelijke stijging van de waarde van de aangekochte kunst. Maar daar staat geen garantie op.
Enkele zaken waar je op dient te letten: de kunst- en antieksector is een grillig beleggingsmilieu. Bij sommige kunstwerken duurt het lang voor ze algemeen erkend worden, en andere kunstwerken verdwijnen dan weer na een periode vol lof in de anonimiteit.
Lees meer: Toprendementen voor wie belegt in kunst
Hedendaagse of oude kunst?
Beleggen in hedendaagse en moderne kunst is veel riskanter dan het aankopen van erkende, oude kunst. Wijlen Grethe Zeberg, (ex-voorzitster van de Kamer van Antiquairs en Kunsthandelaars van België), stelde het volgende: “Hedendaagse kunst behoort tot de speculatieve beleggingen. Het rendement is onzeker en de prijzen kunnen scherp stijgen of dalen. Oude kunst, in het bijzonder oude schilderijen en van oude meesters … worden tot de defensieve beleggingen gerekend.”
Tot slot: er bestaat geen eenduidige strategie voor het beleggen in kunst of antiek! Soms is een goed buikgevoel een betere raadgever dan mooie praatjes. En koop vooral iets dat je graag ziet. Dan beleef je er ten minste plezier aan.
