Ons kleine Belgenland wordt, ondanks de barre tijden, nog altijd geroemd voor heel wat zaken. Bier, frieten en chocolade is de heilige Belgische drievuldigheid op culinair vlak. Maar voor hoe lang nog? Chocolade, en vooral de basisgrondstof cacao krijgt het steeds harder te verduren. Harde markten bieden anderzijds altijd kansen voor gedreven beleggers.
Als we het hebben over landbouwgrondstoffen dan loert het principe van vraag en aanbod onmiddellijk al om de hoek. Deze markt, ongeacht het product wordt gedomineerd door het spel van de aanbieders en de afnemers. En voor de cacao liggen de kaarten niet zo evident. Enkele ingrijpende gebeurtenissen zorgden voor een stevig afname van het aanbod maar ook de vraag blijft aanzienlijk groeien. Problematisch voor de chocoladeliefhebbers maar absoluut interessant voor de beleggers. Er rijzen uiteraard ook ethische vragen. We gaan er wat dieper op in.
75% van alle cacao komt uit Afrika. Vooral landen als Ivoorkust en Ghana staan garant voor heel wat van de cacaoproductie. Kleinere boerengemeenschappen en dorpen zijn vaak volledig afhankelijk van de cacaoteelt. De cacaobomen voorzien dan ook vele duizenden Afrikaanse gezinnen van een levensonderhoud. Echter is de cacaoteelt geen zeemzoet verhaal. De bomen beginnen pas na 5 of 6 jaar vruchten te dragen en na 25 jaar is hun economische rol alweer uitgespeeld. Daarnaast krijgen ze af te rekenen met de verzengende Afrikaanse hitte en genadeloze droogtes.
De kleinschalige aanpak in dorpen en gemeenschappen, de droogtes en de verzengende hitte, zijn allemaal nadelige factoren maar de oorlogen en opstanden in Ivoorkust droegen ook niet echt bij tot een hogere cacaoproductie. Tussen 2002 en 2007 woedde er een heuse burgeroorlog en ook in 2010-2011 heerste er nog steeds een conflict. De uitbraak van de jongste ebola-crisis zal nog maar eens een klap hebben toegebracht aan de lokale precaire cacao-economie. Analisten schatten dat er ongeveer ieder jaar 12 miljoen hectare verdwijnt. Vaak wordt cacao vervangen door gewassen met een hogere resistentie of met meer opbrengst.
Langs productiezijde zit cacao dus in de hoek waar de klappen vallen. Maar niet zo als het gaat over de verkoop van cacaohoudende producten. De wereld is gek van chocolade en hoe meer cacao deze bevatten hoe liever. De moderne eis is dat chocolade meer dan 70% cacao bevat. Bovendien is de afzetmarkt gigantisch toegenomen. Net voor zoveel producten steeg de vraag in Azië tot enorme hoogtes. Maar ook in Zuid-Amerika is men verlekkerd op een stukje chocolade. Tot voor kort was Brazilië één van de grootste exporteurs, maar door de explosief stijgende vraag importeert de Zuid-Amerikaanse grootmacht nu veel meer dan wat ze exporteren.
Wereldspelers als Mars en het (nu Zwitserse) Callebaut zijn grootafnemers van de cacaoboeren, ze kloppen aan de poorten van de exporterende landen en dit steeds nadrukkelijker. De schaarste op de markt laat zich voelen. Het landbouwareaal waarop momenteel cacaobonen geteeld worden kan niet écht uitgebreid worden, dus zoekt de wetenschap naar manier om de opbrengst per hectare te vergroten. Met nieuwe soorten bomen kunnen ze de opbrengst verhogen met factor zeven. Of de kwaliteit van eenzelfde niveau blijft, valt nog af te wachten.
Ondertussen kunnen beleggers wel de vruchten plukken van hun investeringen. Door het dalende aanbod en de exponentieel stijgende vraag, schieten de prijzen de hoogte in. Sommigen durven zich zelfs luidop afvragen of chocolade nog een product voor iedereen zal zijn in de nabije toekomst. Onder impuls van het ICCO (International Cacao Organization) is er misschien wel licht aan het eind van de tunnel. Door tijdig aan de bel te trekken staat het cacao-tekort nu hoog op enkele nationale agenda’s. Zo heeft onder andere Colombia de boodschap goed begrepen. Ongeveer 100.000 hectares zullen binnenkort aangeplant worden. Want dat er iets moet gebeuren is nu wel zeer duidelijk. In 2014 was er al even een tekort van ongeveer 156.000 ton cacaobonen. Als de productie niet drastisch verhoogd wordt, dan zal er een substantieel tekort zijn tegen 2020.
