Halal bankieren: waarom islamieten geen intrest mogen heffen

Halal bankieren of islamitisch bankieren kent een grote opmars wereldwijd. Het halal bankieren is bij ons vooral gekend omwille van zijn intrestpolitiek. Intrest heffen, of dus jezelf verrijken omdat iemand anders schulden moet aangaan, is volgens de islam verboden. Het islamitisch bankieren gaat echter veel verder. De algemene regels zijn gestoeld op de richtlijnen die in de sharia voorkomen, de islamitische wetgeving.

Ethisch bankieren

Eigenlijk vertoont het halal bankieren heel veel gelijkenissen met het ethisch bankieren of beleggen. De regels van de sharia zijn echter nog verregaander dan pakweg de ethische regels waar een bank als Triodos bank zich aan houdt. Een moslim wil zo rein, halal, mogelijk leven en dat probeert hij ook door te trekken in zijn financiën.

Een aantal zaken die bijvoorbeeld verboden zijn om in te beleggen als moslim, lijken vanzelfsprekend: wapens, alcohol of varkensvlees. Maar het is ook niet toegestaan om als moslim te beleggen in een Westerse bank, in afgeleide producten zoals opties of futures of ze mogen bijvoorbeeld ook niet shorten. Ook mogen moslims niet investeren in bedrijven die gefinancierd zijn door rentedragende leningen. Wat er strikt genomen op neerkomt dat quasi alle Westerse bedrijven al verboden zijn. Dit soort zaken ondersteunen namelijk een haram, of onreine levensstijl.

Lees meer: Ethisch beleggen of maatschappelijk verantwoord beleggen

Investeerders en crowdfunding

Het islamitisch bankieren loopt eigenlijk al heel lang voor op wat wij vandaag kennen als crowdfunding. Omdat het verboden is geld uit te lenen en hierop intrest te heffen, stappen investeerders mee in de ondernemingen die fondsen zoeken. Ze dragen mee het risico in plaats van een jaarlijks vaste uitkering te krijgen voor hun inbreng.

Ben jij een islamitische ondernemer die bijvoorbeeld 100.000 euro nodig heeft om investeringen te doen? Dan kan je via een halal bank op zoek gaan naar investeerders in jouw project. Voor hun inbreng krijgen ze deelbewijzen in de onderneming, waarmee ze stelselmatig in de winst delen als er winst wordt gemaakt. Na een bepaalde tijd wordt het geleende bedrag terugbetaald en vervalt het recht op winstdeelname.

Lees meer: Zo ziet crowdfunding in België er uit

Islamitisch bankieren in België

Grootbanken beseffen dat er in het Westen een ruime markt is voor islamitisch bankieren. Het is voor een bank echter niet evident om een islamitische tak te implementeren. Daarnaast maakt de Belgische wetgeving, van intrestaftrek op je belastingaangifte bijvoorbeeld, het er niet eenvoudiger op.

In België wordt nog steeds onderzocht door het FSMA en de Nationale Bank, hoe dit Islamitische bankieren kan worden geïmplementeerd. Dan is het ook nog de vraag als banken dit zomaar allen zullen gaan opstarten. Vele halal banken krijgen namelijk advies door een islamspecialist om zeker te zijn dat alles rein verloopt. 

Elke bankstroom moet worden gecontroleerd zodat er zeker geen onreine zaken mee gefinancierd worden. En dit gaat heel ver. Stel bijvoorbeeld dat er via het islamitisch bankieren men een vastgoedpand wil financieren in Brussel met kantoren boven en op het gelijkvloers een broodjeszaak. Wanneer men in die broodjeszaak varkensvlees aanbiedt, dan is het pand voor een deeltje haram. Islamieten kunnen dit oplossen door een percentage van de eventuele winstdeelname van dit gebouw, te storten aan een goed doel.

Andere moeilijkheden van halal bankieren

Omdat er geen intrest mag worden geheven of terugbetaling van een lening niet kan worden afgedwongen, bestaat er een bepaalde laksheid in afbetalingen. In een leencontract staan steeds voorwaarden opgenomen wat de terugbetaling betreft. Maar deze mogen niet zo strikt worden afgedwongen als bij Westerse banken.

Huizen met hypotheken mogen niet zomaar worden in beslag genomen. Er moet eerst naar alle andere mogelijke oplossingen gezocht, alvorens een gezin uit hun huis te zetten. Bij het islamitisch bankieren is ethiek de absolute basis, misschien kunnen niet-islamieten hier ook nog wat van opsteken.