Aandelen zijn veruit de beste manier om doeltreffend te sparen. Jammer genoeg zijn mensen van nature zwakke beleggers. We kopen duur en verkopen goedkoop, we zijn hebzuchtig en bang op telkens weer de verkeerde momenten, we verknoeien onze rendementskansen. Niét omdat de beurs gevaarlijk is, wél omdat wij een gevaar zijn voor onszelf.
Een vleugje theorie: wat is risico? De kans op zware verliezen, dàt is risico. Maar hoe meet je dat? Met de wat mysterieuze maatstaf ‘volatiliteit‘. Volatiliteit is een statistisch instrument, dat de beweeglijkheid meet van stofdeeltjes of sigarettenrook of beurskoersen. Hoe feller die bewegen, hoe hoger de volatiliteit. Wat dat dan met risico te maken heeft? Wacht, ik geef een voorbeeld.
Een aandeel van € 100 heeft een volatiliteit van 20 als de theoretische kans 68% bedraagt (één standaardafwijking, we gaan hier niet verder op in) dat zijn koers over twaalf maanden hoger dan 120 of lager dan 80 euro zal liggen. Een ander aandeel heeft een flinke volatiliteit van 40 indien de kans slechts 32% bedraagt dat de koers volgend jaar binnen de vork van € 60 à € 140 zal noteren. Volg je nog? Indien niet, geen zorg. Onthoud gewoon dat volatiliteit een idee geeft over de drift der bewegingen.
Volatiliteit rijmt op opportuniteit
Maar dat zoiets een maatstaf is voor risico is absurd. Stel dat een peperduur aandeel gestaag maar zeker, beetje bij beetje, kalm als een soezende opa na een copieus middagmaal, nóg peperduurder wordt, dan is zijn volatiliteit extreem laag. Betekent dat dan dat dit aandeel een extreem laag risico heeft? Ik dacht het niet.
In feite kan je volatiliteit zelfs beschouwen als het omgekeerde van risico. Het rijmt op opportuniteit, en is dus een maat (hier in de betekenis van bondgenoot) van de rustige langetermijnbelegger die wat graag een klasseaandeel als Ackermans & van Haaren in portefeuille zou nemen zonder daar het volle pond voor te hoeven betalen. Wanneer krijgt hij zo’n kans? Enkel in stormachtige beursperiodes, waarin de volatiliteit voor zowat alle aandelen piekt bij hun kelderende beurkoersen. Volatiliteit, een maat voor risico? Niet voor ons in elk geval.
Oké, we begrijpen wel de logica achter die volatiliteitstheorie: een aandeel dat weinig beweegt, genre Colruyt of Elia, heeft bijvoorbeeld een volatiliteit van 10. Dat zal dus volgend jaar, met een kans van 68%, binnen de vork van 10% rond de koers van vandaag schommelen. Een verlies van meer dan 10% zal je dus allicht niet lopen. Een aandeel met een volatiliteit van 40 daarentegen, denk aan een Fagron of Galapagos, zou volgend jaar wel eens 40% lager dan vandaag kunnen noteren.
Kortom: volatiliteit meet het theoretische verlies in het worst case scenario, en is daarom een maat voor risico.
So what?
Ook huizenprijzen zijn volatiel. Jouw huis is vandaag ongetwijfeld niet evenveel waard als vijf jaar geleden. Maar geef toe: je hebt er geen flauw benul van voor hoeveel meer je het zou kunnen verkopen. Misschien is het zelfs minder waard. Het punt is: het kan je niet schelen. Je hebt jaren geleden dat huis gekocht om in te wonen voor de ultralange termijn. Allicht zal er intussen al een of meerdere keren een stevige vastgoedcrisis zijn voorbijgetrokken, je hebt het niet eens gemerkt. Je zal dus ook niet geneigd geweest zijn net in die woelige momenten in paniek jouw huis te verkopen.
Ziedaar een belangrijke sleutel tot het succesvol langetermijnbeleggen: doe alsof je al die volatiliteit op de beurs niet ziet. Negeer dat enorme voordeel van de beurs, dat voor sterfelijke mensen als wij tegelijk een enorm nadeel is: die transparantie, die continue real time up to date informatie, dat gemak waarmee we immer en altijd kunnen verkopen.
Dat voordeel is meer dan een nadeel, dat is een vloek. Die voortdurende confrontatie met de realiteit, vooral in periodes van afbrokkelende koersen, gestaag, dag na dag en week na week, met een lage volatiliteit dus, dat is een ware beproeving. Dat houdt een doorsnee mens niet vol. Die zal uiteindelijk ‘foert!’ zeggen en die rotaandelen buitensmijten. Net op het moment dat ze danig afgeprijsd zijn, je zal dat zien.
Dat zal hij met zijn woning niet doen.
Tip: koop aandelen alsof je een huis koopt.
