Begin februari was er sprake van een forse koerscorrectie op de aandelenbeurzen. Ondertussen is het verloren terrein weer goedgemaakt en bijven de koersen weer met de allure van een echte berggeit winnen. Uit de analyse van de oorzaken van de koersval blijkt echter dat twee factoren bijna onvermijdelijk tot nieuwe forse klappen zullen leiden: de verregaande automatisering van het fondsenbeheer en vooral het feit dat naarmate de beurzen record na record boeken, steeds meer mensen in aandelen beleggen met geleend geld.
Minicrash
Na de minicrash die de beurzen begin februari meemaakten zijn analisten koortsachtig op zoek gegaan naar de dieperliggende oorzaken ervan. Temeer omdat de koersen zich daarna wonderwel hebben hersteld. Ging het echt maar om een tijdelijke schok als gevolg van de plotse vrees voor een oplopende inflatie die op haar beurt te wijten was aan de forse loonstijgingen? Of was er meer aan de hand?
Lees meer: Is de Amerikaanse beurs immuun voor een crash?
Sneeuwbal
Want de loonstijgingen waren volgens specialisten toch niet van die orde dat ze een koersval van de aandelen met zowat 10% konden verantwoorden. Analisten schuiven dan ook verschillende andere verklaringen naar voor. In de eerste plaats het feit dat het het zogenaamde indexbeheer – fondsbeheerders volgen gewoon de koersbewegingen van de indexen met daarin een pakket aandelen – steeds meer geautomatiseerd is. Die automatisering versterkt alle bewegingen op de beurs.
Met andere woorden: eens de sneeuwbal naar beneden aan het rollen is, dan wordt hij alleen maar groter.
Lenen om te beleggen
Een gevaarlijke reden die ook mee de koersval helpt verklaren is het feit dat steeds meer beleggers leningen aangaan om aandelen te kopen en van de stijgende beurskoersen te profiteren. Als alles goed gaat, is dat een hefboom die natuurlijk veel winst oplevert. Maar het blijft een spelletje Russische roulette.
Lees meer: Waarin verschillen beleggen en speculeren van elkaar?
Als de koersen beginnen te dalen, kunnen de institutionele en particuliere beleggers die geleend hebben, immers niet anders dan hun posities zo snel mogelijk liquideren. En dat is kennelijk wat nu gebeurd is. Cijfers die deze week werden bekendgemaakt gewagen voor de Verenigde Staten alleen al van een globaal geleend bedrag van liefst 642 miljard dollar om aandelen te kopen.
Naarmate de beurskoersen blijven stijgen, blijft dat bedrag toenemen. Met alle gevolgen vandien want dat maakt de positie van alle aandelenbeleggers – ook als ze met veel zorg hun aandelen geselecteerd hebben en enkel beleggen in topbedrijven die groei of waarde creëren – bijzonder kwetsbaar. Met andere woorden: de goklust en de hebzucht van sommigen kan jou, ook als u voorzichtig belegt, danig parten spelen.
Zelfs je zelf – terecht – beducht bent voor Russische roulette, kan je er het slachtoffer van worden.
